به گزارش خبرگزاری حوزه، کتاب «تحولات نوپدید دینی و معنوی در دنیای معاصر» اثر محمد مسعود سعیدی است که در پژوهشکده اسلام تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۹۸ صفحه به چاپ رسید.

در این کتاب تلاش شده است با تحلیل تحقیقات منضبط و استنتاج منطقی از یافته های تخصصی فراهم شده در قلمرو جامعه شناسی دین و حوزه‌های مرتبط، برخی از مهمترین مباحث مربوط به تحولات نوپدید دینی و معنوی در دوران معاصر از چشم اندازی جهانی و تطبیقی(مقایسه با نمونه‌ای از جامعه ایران) مورد بررسی قرار گیرد.

دغدغه اصلی نویسنده، مواجهه مناسب با واقعیت تحولات نوپدید دینی و معنوی در ایران است. مسلم است که مواجهه درست با این واقعیت اجتماعی با هدف حفظ نظم اجتماعی مبتنی بر شناخت علمی و بی‌طرفانه آن است. شناخت علمی با توصیف ویژگی ها و تبیین عوامل و پیگیری پیامدها راه عاقلانه و موثر برای مداخله را می نمایاند. شناخت تحولات نوپدید دینی و معنوی در عصر جهانی شدن مبتنی است بر واکاوی پژوهش ها و یافته های تخصصی از منظری چندگانه و تطبیقی؛ جهانی و ملی.

ساختار اثر

این اثر در سه فصل تألیف شده است؛ در فصل اول که با عنوان «چیستی تحولات نوپدید دینی و معنوی» به رشته تحریر درآمده، بعد از روشن شدن معنای برخی مفاهیم اصلی موجود در عنوان کتاب جنبه‌های مهم مقارن و مرتبط، بلکه مقدم و تأثیرگذار بر تحولات دینی جدید معرفی می شوند. آیا جنبشی به عنوان جنبش عصر جدید وجود دارد یا اینکه فقط برساخته‌ای رسانه ای است؟ ادعاهای جنبش عصر جدید درباره خود - بهسازی و بهبود در روابط اجتماعی فرد چیست؟ سپس در ادامه همین فصل، ویژگی های عمده تحولات دینی معاصر مطرح می‌شوند.

در این فصل، همگرایی ادیان جدید و قدیم، شکل های جدید معنویت و فرق آن با دین‌داری، گونه‌هایی از تغییر دینی که متأثر از نوسازی و جهانی شدن پدید می‌آیند، فرایندهای بومی شدن یا جهان - محلی شدن، ویژگی جهانی که برخی جنبه های دینی جدید به خود گرفته اند، جهت گیری ها و اهداف جدید دینی، بنیادگرایی دینی جدید و مباحث دیگری از این نوع مطالعه بررسی می‌شود.

«چگونگی تحولات نوپدید دینی و معنوی» عنوان دومین فصل از کتاب حاضر است که آمیزه ای از توصیف و تبیین با غلبه جنبه توصیفی در سطح میانی و خرد است. در این فصل، ابتدا نا بسندگی ویژگی‌های روانشناختی برای تبیین ارزیابی می‌شود و به دنبال آن فرآیند شکل‌گیری گروه‌ها و سپس فرایند تغییر آیین اعضای تازه وارد گروه ها به تفصیل توصیف می گردد. ترکیب الگوهای تغییر آیین و گونه های اصلی تغییر آیین پیشرفت خوبی در این عرصه علمی محسوب می شود. در پایان فصل نیز بحث مختصری درباره پیامدهای مشارکت در گروه های نوپدید دینی و معنوی در می گیرد.

سومین و آخرین فصل از این کتاب با عنوان «چرایی تحولات نوپدید دینی و معنوی» به نگارش درآمده است؛ در این فصل که دیدگاهی عمدتاً کلان و گاهی میانی بر آن حاکم است، در اولین مبحث، ویژگی های اجتماعی اعضای تازه وارد به گروه های دینی جدید توصیف می‌شود و در آخرین مبحث نیز رابطه جامعه با تحولات دینی معاصر توصیف می گردد؛ ولی بخش غالب این فصل، مباحث مربوط به بررسی تبیین های مختلف جامعه شناختی است؛ تبیین هایی که برای توضیح علّی تحولات نوظهور دینی و معنوی پرداخته شده است.

برشی از اثر

* جستجوی هویت

بحث از بحران هویت در دنیای مدرن همیشه بحثی سرزنده در نوشته های روانشناختی بوده است؛ به ویژه نوجوانان ممکن است فقدان هویت را تجربه کنند. فقدان هویت گاهی برای جوانان نیز خصوصاً وقتی گزارهای مهمی را در زندگی تجربه می کنند، اتفاق می افتد. بحران هویت به بی کفایتی(یا احساس بی‌کفایتی) شخص در گرفتن تصمیماتی که با آنها مواجه می‌شود، اشاره می کند. این گونه بحران به طرد کردن اقتدار پدر و مادر ارتباط داده شده است.

به نظر می رسد بحران در نوجوان زمانی ظاهر می شود که او آموزه ها، ارزش ها و برنامه های والدین خود را رد می‌کند تا درباره انتخاب مسیری به سوی بزرگسالی، خودش تصمیم بگیرد. طرد کردن درون داد های والدین خلایی درونی در فرد ایجاد می‌کند که باید پیش از تصمیم گرفتن برای زندگی آینده پر شود. به طور معمول به دنبال طرد آموزه‌های پدر و مادر مرحله ای از کاوش ایده ها، سبک زندگی ها یا شیوه های ارتباط با مردم برای نوجوان شروع می شود.

در بحث از ادیان جدید نیز بسیاری از جوانان که در جهانی به لحاظ دینی و اخلاقی ناایمن پرورش یافته اند، ممکن است از دست دادن احساس هویت را تجربه کنند؛ یعنی فاقد این احساس عادی شود که هر فرد یک تداوم تاریخی دارد. آنها ممکن است نگرش خود را به زندگی بارها و بارها تعطیل یا تعویض کنند و به قدری تجارب متفاوت متعدد را بیازمایند که به این آگاهی برسند که هویت ایشان به طور شگرفی طی یک دوره نسبتاً کوتاه زمانی متحول شده است. ممکن است چنین احساسی را این گونه توصیف کنیم: احساس گم شدن، احساس هیچ تکیه گاهی نداشتن و احساس انقطاع از محیط گذشته و حاضر.

علاقه مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می توانند به نشانی اینترنتیhttp://shop.isca.ac.ir/ مراجعه کنند.